Ik ben graag eerlijk: dit is niet het meest spannende gedeelte van de cursus. Maar het is wel belangrijk! Zonder theoretische kennis heb je namelijk geen idee waar je mee bezig bent. En dan neem je waarschijnlijk slechte beslissingen.
Daarom beginnen we met de basis. Wat is beleggen nu eigenlijk precies? Hoe werkt de effectenbeurs? Waar kun je in handelen? (Spoiler: in héél veel verschillende producten.) Dat soort vragen komen vandaag aan bod.
Denk je al heel veel van beleggen te weten? Scroll er dan toch doorheen. Herhaling is de beste leermeester en misschien leer je toch iets nieuws.
Voor de afwisseling heb ik ook een aantal leerzame video’s toegevoegd. Neem de tijd om die goed te bekijken. Door de illustraties worden zaken vaak nét iets sneller duidelijk. Heel veel succes!
Wat is beleggen?
Simpel gezegd: beleggen is meestal het kopen van producten om die op een later moment met winst te verkopen. Of iets abstracter, maar vollediger uitgelegd: beleggen is het vastleggen van geld – voor lange of korte tijd – met de verwachting dat dat later financieel voordeel oplevert.
Het woord verwachting geeft meteen een belangrijk aspect van beleggen aan: risico. Beleggen brengt altijd risico’s met zich mee. Hoe vertrouwd of veilig een beleggingsproduct ook lijkt.
Beleg daarom nooit met geld dat je eigenlijk niet kunt missen. Beleg bijvoorbeeld nooit met geleend geld en zorg dat je altijd voldoende geld achter de hand houdt voor onverwachte uitgaven. Het Nibud adviseert 10 procent van je netto inkomen te sparen.
Hoe werkt de effectenbeurs?
De bekendste manier van beleggen vindt plaats op de effectenbeurs. Die wordt ook wel aandelenmarkt of kortweg de beurs genoemd.
De effectenbeurs is een plek waar effecten worden verhandeld. Effecten zijn beleggingsproducten, zoals aandelen, obligaties en grondstoffen. Daarnaast wordt de effectenbeurs gebruikt om nieuwe effecten uit te geven. De handel in effecten is alleen mogelijk als deze ‘genoteerd’ staan aan een beurs.
Elk land heeft één of meerdere effectenbeurzen. ’s Werelds bekendste beurs is gevestigd op Wall Street in New York. In Nederland wordt gehandeld op het Beursplein in Amsterdam. Dat is leuk om te weten, maar niet heel belangrijk. Particulieren beleggen namelijk online. Dat doen ze bij een broker: financiële instellingen die namens jou transacties uitvoeren.
Het actuele aanbod van en de vraag naar een effect, bepaalt voor een groot deel de prijs. Dat noemen we de koers. Hoe meer vraag naar een product, hoe hoger de koers. Wil iedereen van een product af, dan daalt de koers. Aangezien effecten aan de lopende band worden verhandeld, verandert de koers van een effect continu.
Openingstijden beurzen
Elke effectenbeurs hanteert andere openingstijden. Die worden grotendeels bepaald door het tijdsverschil. In het weekend is de beurs gesloten. De valutahandel is niet gebonden aan openingstijden, die gaat 24/7 door.
Hieronder vind je een overzicht van de bekendste effecten beurzen en hun openingstijden (omgerekend naar de Nederlandse en Belgische tijd). Geen zorgen, je hoeft ze niet uit je hoofd te leren! 😉
| Land | Index | Openingstijden |
| Australië | ASX | 00:00 – 06:00 |
| België | BEL20 | 09:00 – 17:30 |
| Canada | TSX | 14:30 – 21:00 |
| China | SSE | 02:30 – 08:00 |
| Duitsland | DAX | 09:00 – 17:30 |
| Verenigd Koninkrijk | FTSE | 09:00 – 17:30 |
| Hong Kong | Hang Seng | 02:15 – 09:00 |
| Japan | Nikkei | 01:00 – 07:00 |
| Nederland | AEX | 09:00 – 17:30 |
| Rusland | RTS | 07:00 – 15:45 |
| Singapour | SGX | 02:00 – 10:00 |
| Verenigde Staten | Dow Jones, Nasdaq, S&P500 | 14:30 – 21:00 |
| Zwitserland | SIX | 09:00 – 17:30 |
Hoe werken aandelen?
Aandelen zijn waarschijnlijk de bekendste effecten die verhandeld worden op de effectenbeurs.
Beursgenoteerde bedrijven geven aandelen uit om geld op te halen. Wie een aandeel koopt, wordt deels eigenaar van het bedrijf. De prijs die je daarvoor betaalt, hangt af van de waarde van het aandeel.
In principe wordt de waarde van een aandeel bepaald door de waarde van het bedrijf. Ik zeg bewust in principe, want allerlei factoren kunnen die prijs beïnvloeden. Als beleggers bijvoorbeeld hoge verwachtingen hebben van het bedrijf, kan de vraag toenemen. Daardoor stijgt de prijs van het aandeel.
Het omgekeerde kan ook: slechte verwachtingen of negatieve berichtgeving kan er voor zorgen dat beleggers het aandeel liever van de hand doen. Het aanbod is dan groter dan de vraag, waardoor de prijs zal dalen.
Een belangrijk element van aandelen is het dividend. Bedrijven kunnen hun aandeelhouders een deel van de winst uitkeren, wat het dividend wordt genoemd. Dat zijn ze niet verplicht, ze mogen de winst ook herinvesteren in het bedrijf.
De video hieronder legt duidelijk uit hoe de aandelenmarkt precies werkt. Je begrijpt daarna waarschijnlijk ook beter hoe de effectenbeurs (waar de handel in aandelen onderdeel van is) precies werkt.
Wat zijn obligaties?
Een ander populair effect is de obligatie. Obligaties kunnen uitgegeven worden door bedrijven, instellingen of overheden. Een obligatie is een verhandelbaar schuldbewijs voor een lening.
Wie een obligatie koopt, leent dus geld uit en ontvangt daar een vastgestelde of variabele rente voor terug. Aan het einde van de looptijd wordt het geleende bedrag terugbetaald.
Obligaties lijken op aandelen, maar kennen een kleiner risico. Obligatiehouders krijgen bij een mogelijk faillissement bijvoorbeeld voorrang op aandeelhouders. Bovendien wordt de rente op obligaties altijd betaald, terwijl een aandeelhouder niet verzekerd is van dividend.
Met name staatsobligaties kennen een relatief klein risico, omdat de kans klein is dat landen (met een stabiele regering) failliet gaan.
Wat zijn hefboomproducten?
Turbo’s, Sprinters en CFD’s zijn verschillende namen voor min of meer dezelfde beleggingsproducten. Ze geven je de mogelijkheid om te profiteren van relatief kleine koerswijzigingen. Deze beleggingsproducten werken namelijk met een hefboom.
De hefboom geeft aan met welke factor de koersstijging wordt versterkt. Bij een hefboom van 10 stijgt de koers dus 10 keer sneller dan in werkelijkheid. Maar let op: dat geldt ook bij een dalende koers.
Hefboomproducten vertegenwoordigen de waarde van een onderliggend effect. Dat kan een bepaald aandeel zijn, maar ook een grondstof of valuta. Je koopt dus bijvoorbeeld Turbo’s in het aandeel Apple. Daarmee word je niet de eigenaar van het Apple-aandeel, maar profiteer je alleen van de koerswijzigingen.
Veel hefboomproducten keren – net als de onderliggende aandelen – gewoon dividend uit. Toch is het onverstandig om hefboomproducten te kopen als je geïnteresseerd bent in het dividend. In dat geval kun je beter de onderliggende producten kopen, om die vervolgens voor langere tijd vast te houden.
Hefboomproducten zijn populair bij actieve beleggers. De risico’s van deze producten zijn aanzienlijk groter, omdat de koerswijzigingen dus met het veelvoud van de hefboom worden versneld.
Hoe werkt beleggen in valuta?
Beleggen in valuta (ook wel forex genoemd) is handelen in munteenheden. Alles draait om de wisselkoers: de verhouding tussen twee verschillende munten.
Forex staar voor Foreign Exchange. Omdat er niet met fysieke biljetten en munten wordt gehandeld, verloopt alles digitaal. De valuta-markt is daarom 24 uur per dag open. De populairste koers is die van de euro ten opzichte van de dollar en andersom. Deze koersen duidt men aan als EUR/USD en USD/EUR.
Wie handelt in valuta speelt in op de wisselkoersen van verschillende munteenheden. De wisselkoers geeft aan hoeveel eenheden van een munt je nodig hebt om een eenheid van een andere munt te kopen. Als een belegger verwacht dat de dollar meer waard wordt dan de euro, dan zal hij dollars kopen en euro’s verkopen.
Gelukkig hoef je die buitenlandse munteenheden niet daadwerkelijk aan te schaffen. In plaats daarvan kun je producten kopen die de koers van de valuta volgen. Dat gaat altijd in paren: de eerste valuta is de basisvaluta, de tweede valuta is de tegenvaluta. Als een belegger bijvoorbeeld EUR/USD koopt, dan hoopt hij dat de euro meer waard wordt ten opzichte van de dollar.
Hoe werkt beleggen in grondstoffen?
Grondstoffen worden ook verhandeld op de effectenmarkt. Van suiker tot olie en van goud tot koffiebonen.
Je kunt natuurlijk gouden munten (of een andere grondstof) kopen. Als de prijs van goud is gestegen, verkoop je de munten weer. Deze manier is een beetje achterhaald, omdat je al dat goud namelijk wel ergens veilig moet opslaan. En dat kost vaak geld. Het is dus makkelijker om een bewijs van goud te kopen. Je kunt het goud dan niet fysiek opeisen, maar profiteert wel van de prijsstijgingen. Dat geldt voor alle grondstoffen die verhandeld worden.
Het is ook mogelijk om indirect te beleggen in grondstoffen. Je handelt dan in de aandelen van gerelateerde bedrijven. In het geval van goud kun je bijvoorbeeld denken aan goudmijnen. Bij koffie zou je kunnen denken aan Starbucks. Als je op deze manier handelt in grondstoffen, beleg je dus eigenlijk in aandelen.
Wat is de AEX-index?
Je hoort het vaak op het nieuws: “De AEX-index stijgt…” Maar wat stijgt er dan eigenlijk? Dan is gelukkig vrij eenvoudig.
AEX staat voor Amsterdam Exchange Index en is een graadmeter van de Nederlandse beurs. Het is namelijk het gewogen gemiddelde van 25 verschillende Nederlandse aandelen. Deze beursgenoteerde bedrijven zijn actief in verschillende sectoren en daardoor een goede afspiegeling van de complete markt.
Niet alleen Nederland heeft een Index. In Amerika heb je er zelfs drie: Dow Jones, S&P500 en Nasdaq. Hoe deze indexen werken – en eigenlijk elke index werkt – wordt duidelijk in de volgende video.
Wat zijn beleggingsfondsen?
Een beleggingsfonds is in feite een bedrijf dat aandelen koopt. Het fonds geeft zelf ook weer aandelen uit, die beleggers kunnen kopen. Beleggers kopen daarmee indirect de aandelen die het beleggingsfonds heeft gekocht.
Je kunt dus met een relatief klein bedrag een groot aantal verschillende aandelen kopen. Dat is handig, want beleggingsfondsen kopen vaak een mix van risicovolle en minder risicovolle aandelen. Daarmee verklein je het risico.
Meestal beslist een fondsmanager welke aandelen het beleggingsfonds koopt. Je vertrouwt je geld dus aan hem of haar toe. Hoewel een fondsmanager waarschijnlijk veel ervaring heeft in beleggen, maakt ook hij of zij wel eens een verkeerde keuze. Een hoog rendement is dus geen garantie.
Niet alle beleggingsfondsen laten het geld beleggen door een fondsbeheerder. Zogenaamde indexfondsen volgen de trend van een beurs en kopen of verkopen aandelen volgens vastgestelde patronen.
Andere manieren om te beleggen
We verlaten de effectenbeurs voor een aantal alternatieve manieren van beleggen. Die zijn niet minder goed of minder toegankelijk, maar werken nét even anders.
Beleggen in crowdfunding
Crowdfunding is een manier om een project te financieren zonder tussenkomst van een bank. Steeds vaker maken ondernemers gebruik van crowdfunding om een zakelijk krediet rond te krijgen. De lening wordt dan gefinancierd door meerdere geldschieters.
Steeds meer beleggers investeren in zulke kredieten. Het rendement op beleggen in crowdfunding kan namelijk oplopen tot zo’n 8 procent per jaar. Dat is aanzienlijk hoger dan de gemiddelde spaarrentes. Bovendien vinden mensen het leuk om te investeren in lokale ondernemers. Het spreekt tot de verbeelding en je helpt er bijvoorbeeld de bakker om de hoek mee.
Beleggen in crowdfunding is relatief risicovol. Ondernemers kunnen namelijk failliet gaat of hun betaalverplichting niet nakomen. Beleg daarom nooit al je vermogen in crowdfunding en spreid over meerdere crowdfunding-projecten.
Beleggen in vastgoed
Beleggen in vastgoed kan op tal van manieren. Je hebt daarvoor meestal wel een aanzienlijke som geld nodig. De investering gebeurt vaak in appartementen, bedrijfspanden of bouwprojecten.
De meest voor de hand liggende manier is door simpelweg een appartement of bedrijfspand te kopen. Een eenmalige investering. Daarna profiteer je van de maandelijkse huurgelden. Maar dat is een flinke investering en vereist dus ook een flink vermogen.
Daarom zijn er vastgoedfondsen in het leven geroepen. Het belegde vermogen wordt dan verspreid over verschillende vastgoedprojecten. Daarmee spreid je het risico. Het voordeel van een beleggingsfonds is dat een fondsbeheerder je belegging in de gaten houdt. Een beleggingsfonds heeft ook nadelen: zo is het niet altijd even duidelijk waar je precies in belegt.
Ben je er nog?
Heel goed! Je hebt het saaiste gedeelte achter de rug.
Morgen gaan we aan de slag met het bepalen van een strategie die bij jou past. Houd je mailbox dus in de gaten. Tot morgen!
